Kompanzasyon Panosu Yapımı
Kompanzasyon panoları, şebeklerdeki reaktif gücün önlenmesi ve aktif gücün en ideal biçimde kullanılması için uygulanır. Kompanzasyon panosu; bireysel, grup ve merkezi kompanzasyon sistemlerine göre yapılır. Pano yapımında kullanılan şebeke ve devre ögeleri kullanılarak, sistem özelliklerine en uygun materyaller kullanılır.
Pano elemanları olarak bilinen kompanzasyon ögeleri, şebekenin ideal güç dengesinin sağlanması ve şebekeye bağlı cihazların sorun yaşamadan çalışması üzerine kurulum edilir. Kompanzasyon panosu yapımı için faz dengelerinin iyi ayarlanması ve aktif güç unsurlarının, sisteme en uygun biçimde kullanılması gereklidir. En güvenilir ve etkin performans sağlayan elemanlar kullanılmalıdır.
Kompanzasyon Pano Elemanları Nelerdir?
Panoların temel elemanları baralardır. Elektrik enerjisinin toplanması, dağıtılması, dengeli ve verimli şekilde kullanılması için kompanzasyon panolarında uygulanan öğeler şu şekildedir;
Baralar: Elektriğin toplanması ve dağıtılması üzerine uygulanan baralar, aynı değerdeki elektrik enerjisinde görev alır. Aynı frekans ve aynı gerilimdeki elektriğin, kullanılan cihaz ve sistemlere iletilmesi için panoda yer alır. Ayrıca kompanzasyon panosundaki diğer teçhizatın ideal şekilde çalışması için kontrolör olarak, enerjinin etkin biçimde iletilmesini sağlayan unsurlardır.
İletken Öğeler: Pano üzerinde zorunlu olarak uygulanan öğelerden biridir. Kompanzasyon panosu üzerindeki tüm birimlerin, arıza ve sorunsuz şekilde çalışması, elektrik enerjisinin bu birimlere iletilmesi için kullanılırlar. Genellikle bakır kablolar olarak iki farklı şekilde uygulanır. Enyaf ve enya olarak nitelendirilen bakır kablolar, panodaki bağlantının kurulabilmesi için gereklilik gösterir.
Şalter Sistemi: TMŞ yani termik manyetik şalter olarak kullanılan öğeler, devredeki açma- kapama işlevi için kullanılır. Tesis, işletme, yapı ya da şebekenin niteliğine göre şalter seçilerek, akımın açılıp- kapanmasında etkin olarak kullanılırlar.
Akım Trafosu: Akım transformatör olarak da biline pano elemanı, gerekli birimlere akımın aktarılması ve dönüştürülme işlevinin sağlanması üzerine uygulanırlar. Baralı tip ya da delikli tip olarak iki farklı şekilde uygulanırlar. Akım dönüştürme fonksiyonu ile izolasyon sağlanır ve cihazlar, primer akımlardan korunmuş olur.
Kondansatör: Diğer bir adıyla kapasitör olarak bilinen öğe, kompanzasyon panosu yapımı için gereklidir. Enerjinin depolanması için kullanılan, yalıtkan bir maddedir. Elektronik devrelerde, iletken levhalar arasına yerleştirilerek uygulanırlar. Güç kat sayısı düzenlenmesinde gerekli olan unsurlardır.
Sigorta: Temel olarak, kondansatörler güvenliği için uygulanırlar. Anahtarlı ve bıçaklı olarak nitelendirilen iki farklı aparat ile uygulanır. Devrelerin ve bağlı bulundukları cihazların zarar görmemesi için yüksek akımların dengelenmesi sağlanır.
Kontaktör: Panoya bağlanan kondansatörlerin devreye alınması yahut çıkarılması işlevini gören, gerekli öğelerden biridir.
Reaktif Güç Kontrol Rölesi: Üç farklı üniteden meydana gelen pano elemanı; ölçüm, değerlendirme ve karşılaştırma fonksiyonlarıyla kullanılır. Mikro işlemci bir sistem olarak, ideal gücün hesaplanması ve doğrudan kompanzasyon işleminin yapılması için kullanılır.
Şönt Reaktörü: Kapasitif enerji seviyesinin dengelenmesi üzerine uygulanan en önemli öğelerden biridir. Endüktif yük sistemi için hem oluşturma sağlayan hem de ideal seviyenin sağlanmasına olanak sunan bir cihazdır.
Mesnet İzolatörü: Genel olarak 4 farklı şekilde imal edilir ve şebekeye göre belirlenen türüyle uygulanır. Yalıtım işlevi için kullanılırlar. Kompanzasyon panosu yapımı için; cam, porselen, epoksi veya izolatör olarak kullanılmaktadırlar. Bakır baraların kompanzasyon panosuna taşınması ve yalıtımlarının sağlanması üzerine uygulanırlar.
Kompanzasyon Panosu Nasıl Yapılır?
Kullanılacak pano elemanlarının ve panodaki yerlerinin önceden belirlenmesi önemlidir. Kompanzasyon panosu, pano elemanları ve bağlantıları sağlayacak tüm aparatlar, birlikte satılmaktadır. Ray sistemi bulunan pano üzerindeki elektrik şebeke ve devre sistemine uygun tüm öğelerin yerleri, önceden belirlenerek uygulanmalıdır. Akım ve faz ayarlamaları en ideal şekilde ayarlanarak, IEC ve TSE onaylı ürünler kullanılmalıdır.
Bir önceki yazımız olan Kompanzasyon Nasıl Yapılır? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.